Op 24 oktober 2023 heeft staatssecretaris Van Rij de Tweede Kamer geïnformeerd over de recente ontwikkelingen rondom Pijler 1.

De brief begint met een korte achtergrond beschrijving. Vervolgens geeft de staatssecretaris een update met betrekking tot de recente ontwikkelingen rondom Pijler 1. Vervolgens bespreekt de staatssecretaris de mogelijke gevolgen van de recente Pijler 1 ontwikkelingen. Om af te sluiten met een korte uiteenzetting van het Nederlandse standpunt inzake Pijler 1.

“Recente ontwikkelingen Pijler 1

De onderhandelingen over de inhoud van de MLC zijn bijna volledig afgerond. Slechts op een aantal laatste onderdelen hebben nog niet alle landen overeenstemming kunnen bereiken. De afgelopen periode is alles op alles gezet om ook deze laatste discussiepunten te beslechten. Helaas heeft dit tot op heden nog niet tot een succesvol resultaat geleid. Daarnaast heeft een aantal landen, waaronder de Verenigde Staten, aangegeven extra tijd nodig te hebben voor interne processen voordat ze kunnen beslissen of ze tot ondertekening van de MLC over kunnen gaan.

Afgelopen 11 oktober is de huidige versie van de MLC gepubliceerd. In de gepubliceerde versie is zichtbaar welke landen reserveringen hebben gemaakt en bij welke bepalingen. Ik ben tevreden om te zien dat uit deze versie blijkt dat we heel dicht bij overeenstemming zijn gekomen over de werking van deze belangrijke herziening. De reserveringen zijn bij een beperkt aantal bepalingen door een aantal landen (met name India, Colombia en Brazilië) opgenomen. Over alle overige onderdelen is dus technische overeenstemming bereikt.

De bepalingen waarbij India, Colombia en Brazilië reserveringen hebben opgenomen, zijn voornamelijk de bepalingen die raken aan de marketing en distributie safe harbour (MDSH), waaronder de behandeling van bronbelastingen. De MDSH is een regel die erop toeziet dat als er al veel winst in een land aanwezig is, niet onder Bedrag A nog extra winst aan dat land zou worden toegerekend. De genoemde landen vinden dat zij door toepassing van de MDSH mogelijk te weinig additionele heffingsrechten krijgen toegedeeld. Andere landen vinden dat het nog verder inperken van de MDSH tot dubbeltellingen kan leiden als landen de winst onder het huidige systeem al veel winst belasten.

Mogelijke gevolgen Pijler 1 ontwikkelingen

Gevolgen Bedrag A en MLC

Doordat de huidige MLC niet finaal is en niet open is gesteld voor ondertekening, lijkt het onwaarschijnlijk dat er dit jaar nog een ondertekeningsceremonie zal worden georganiseerd. Het is nog onduidelijk hoe lang nodig is om de resterende discussiepunten te beslechten en om de interne processen van de betrokken landen te doorlopen. Het is daarom nog niet mogelijk om een concrete datum te noemen wanneer de MLC zal zijn afgerond en wanneer vervolgens de ondertekening kan plaatsvinden.

Gevolgen Bedrag B

Voor Bedrag B zijn geen bepalingen in de MLC opgenomen. Toch kunnen de ontwikkelingen rondom Bedrag A ook gevolgen hebben voor Bedrag B. Een aantal landen ziet de implementatie van Bedrag A en Bedrag B als onderdeel van dezelfde overeenkomst, waardoor overeenstemming over en afronding van Bedrag B samenhangt met overeenstemming over en afronding van Bedrag A. Bedrag B wordt daarom mogelijk mede gekoppeld aan de inwerkingtreding van de MLC.

Gevolgen digitale dienstenbelastingen

Onderdeel van Pijler 1 is dat landen hun bestaande digitale dienstenbelastingen of vergelijkbare andere maatregelen moeten intrekken en niet meer in mogen voeren. Na inwerkingtreding van Bedrag A zal deze afspraak geregeld zijn in de MLC. De MLC bevat daartoe (i) een bepaling met een definitie van DSTs die onder de MLC niet geheven mogen worden en (ii) een lijst met al bestaande DSTs die in ieder geval niet meer geheven mogen worden bij inwerkingtreding van de MLC.

Twee jaar geleden, in oktober 2021, zijn landen overeengekomen om al tijdens de onderhandelingen over Pijler 1 geen nieuwe DSTs in te voeren. Deze afspraak loopt tot en met 31 december 2023. Afgelopen zomer is het IF overeengekomen om deze afspraak met één jaar te verlengen op voorwaarde dat de MLC voor eind 2023 is ondertekend door een minimum aantal landen. Ik acht het onwaarschijnlijk dat tijdig aan deze voorwaarde kan worden voldaan, of dat vóór 1 januari 2024 nieuwe afspraken worden gemaakt. Dit betekent dat -tenzij er nog nadere afspraken worden gemaakt- landen per 1 januari 2024 een DST zouden kunnen gaan invoeren.

Het is op dit moment nog onduidelijk welke landen daadwerkelijk overwegen om een DST in te gaan voeren of per wanneer. Ik verwacht echter dat er een aantal landen is dat dit wel overweegt. Canada heeft bijvoorbeeld al aangegeven per 1 januari 2024 een DST te willen introduceren. Daarnaast heeft een aantal landen een DST die expliciet in de MLC is opgenomen als DST die onder het verbod valt. Dit betreft: Frankrijk, Spanje, Oostenrijk, Italië, Verenigd Koninkrijk, India (tweemaal), Tunesië en Turkije. Met enkele landen heeft de Verenigde Staten een afspraak gemaakt over de behandeling van bestaande DST’s. Ook deze afspraak verloopt per 1 januari 2024.

Nederlandse positie

Het afgelopen jaar is er veel progressie geboekt op de nadere uitwerking van Pijler 1. Desondanks hebben recente ontwikkelingen ertoe geleid dat op dit moment geen MLC ondertekend kan worden. Vanaf 1 januari 2024 zal, zonder nadere afspraken, de afspraak om geen DSTs meer in te voeren komen te vervallen.

Nederland blijft voorstander van een internationaal akkoord op Pijler 1 en zal erop inzetten om de MLC zo spoedig mogelijk alsnog af te ronden en voor ondertekening open te stellen. Een herziening van het internationale belastingsysteem is namelijk het meest effectief als zoveel mogelijk landen meedoen.

Indien op een bepaald moment geen duidelijk zicht meer is op een mondiaal akkoord, dient naar alternatieven gekeken te worden. Daarbij heb ik de voorkeur voor een Europese oplossing boven een unilaterale DST. Naast het feit dat het niet haalbaar is om een unilaterale DST op korte termijn in te voeren, blijf ik voorstander van een internationale oplossing. Zo heeft de Raad van de Europese Unie bijvoorbeeld aangegeven de voortgang nauwlettend in de gaten te houden en zal de situatie regelmatig opnieuw bekijken om spoedig een oplossing te vinden.”

De volledige tekst van de brief kunt u hier vinden.

Opmerkingen International Tax Plaza

De update van de staatssecretaris roept wel een paar vragen bij ons.

Net als bij de invoering van een minimumbelasting voor multinationals geeft de Nederlandse regering wederom aan voorstander te zijn van een internationaal akkoord op Pijler 1. Wat we echter missen, of gemist hebben, is een goed onderbouwde schatting van de regering van wat de budgettaire effecten van Pijler 1 voor Nederland zullen zijn. Bij de invoering van een minimumbelasting voor multinationals en grote nationale ondernemingen was de Nederlandse regering ook een van de voortrekkers. En ook daar heeft zij heel lang achterwege gelaten om de Tweede Kamer over de verwachtte budgettaire effecten te informeren. Vervolgens werd met een niet onderbouwd structurele extra belastingopbrengst van 1 miljard euro gestrooid. Een bedrag dat inmiddels naar minder dan de helft daarvan is verlaagd, waarvan het overgrote deel ook nog als als zeer onzeker wordt gekwalificeerd.

Wat wij in de brief missen is een opmerking wat het feit dat er nog geen overeenstemming is bereikt over Pijler 1 betekent voor de implementatie van de EU Pijler 2 Richtlijn. Als wij het ons goed herinneren, hebben bij het instemmen met de Pijler 2 Richtlijn verscheidene landen het voorbehoud gemaakt dat ook overeenstemming met betrekking tot Pijler 1 zou worden bereikt. Verder menen wij ons te herinneren dat in ruil voor die instemming met de EU Pijler 2 Richtlijn aan die landen is toegezegd dat de voortgang met betrekking tot Pijler 1 nauwlettend gemonitord zou worden. De vraag is of het feit dat er nog geen definitieve overeenstemming met betrekking tot Pijler 1 invloed zal hebben op de implementatie van de EU Pijler 2 Richtlijn (door die landen). Helaas zegt de minister  hier verder niets over.

Copyright – internationaltaxplaza.info

Follow International Tax Plaza on Twitter (@IntTaxPlaza)